De wekelijkse doorgeefvraag: een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Joep Leerssen vraagt Lisa Kuitert (hoogleraar boekwetenschap, UvA): hoe ziet u de toekomst van het lezen en het boek, vooral bij jongeren, met de bloei van nieuwe amusementsmedia?
'Laten we vooropstellen dat de toekomst niet te voorspellen is, maar dat neemt niet weg dat de boekenbranche in een dal zit. Menigeen is dan geneigd te denken: zie je wel, er wordt niet meer gelezen. Maar de game-industrie en de muziekbranche zitten ook in een dal, terwijl we allen weten dat veel naar muziek wordt geluisterd en wordt gegamed. Er wordt alleen minder voor betaald. Een boek lees je eenmaal en dan kan het ‘weg’. Dat is anders dan bij muziek of games.'
'Een boek lezen vergt veel inspanning. Je bent er uren zoet mee en eigenlijk weet je daarna pas of het de moeite waard was. Voor veel jongeren is dit geen logische wijze om vrije tijd door te brengen: in je eentje, geconcentreerd, met een grote investering.'
'Sinds jaar en dag zijn jongeren de povere lezers en moet de boekenbranche het van kinderen onder de twaalf en ouderen boven de veertig hebben. Kinderen kunnen echt verslingerd zijn aan boeken en voor veel ouderen zijn boeken een onmisbaar ingrediënt van het dagelijks leven. Die groep daartussen heeft het veelal te druk.'
'Om de toekomst te voorspellen zou ik dus niet naar jongeren kijken. In de toekomst zijn zij de ouderen en dan zal hun leven er heel anders uitzien.'
'Toch valt niet te ontkennen dat er over de hele linie minder boeken worden gelezen dan vroeger. Het lezen van boeken is een voorwaarde voor school en studie. De concentratie die vereist is om een boek te lezen, maakt dat je ook echt iets kunt doorgronden. Zo is te verklaren dat het debat over het economieboek van Thomas Piketty in de hele wereld wordt gevoerd. Ware kennis wordt niet via filmpjes of Wikipedia overgedragen, maar via een boek.'
Kuitert vraagt taalkundige Catherine van Beuningen (UvA, HvA): op middelbare scholen is de aandacht voor literatuur (de leeslijst) tot een minimum teruggebracht, terwijl televisie, radio, kranten en andere publieke podia juist veel aandacht aan boeken, schrijvers en geletterdheid besteden. Waarom is er in het onderwijs niet meer tijd voor literatuur?
Deze rubriek verschijnt iedere zaterdag in de wetenschapsbijlage van Het Parool.
'Laten we vooropstellen dat de toekomst niet te voorspellen is, maar dat neemt niet weg dat de boekenbranche in een dal zit. Menigeen is dan geneigd te denken: zie je wel, er wordt niet meer gelezen. Maar de game-industrie en de muziekbranche zitten ook in een dal, terwijl we allen weten dat veel naar muziek wordt geluisterd en wordt gegamed. Er wordt alleen minder voor betaald. Een boek lees je eenmaal en dan kan het ‘weg’. Dat is anders dan bij muziek of games.'
'Een boek lezen vergt veel inspanning. Je bent er uren zoet mee en eigenlijk weet je daarna pas of het de moeite waard was. Voor veel jongeren is dit geen logische wijze om vrije tijd door te brengen: in je eentje, geconcentreerd, met een grote investering.'
'Sinds jaar en dag zijn jongeren de povere lezers en moet de boekenbranche het van kinderen onder de twaalf en ouderen boven de veertig hebben. Kinderen kunnen echt verslingerd zijn aan boeken en voor veel ouderen zijn boeken een onmisbaar ingrediënt van het dagelijks leven. Die groep daartussen heeft het veelal te druk.'
'Om de toekomst te voorspellen zou ik dus niet naar jongeren kijken. In de toekomst zijn zij de ouderen en dan zal hun leven er heel anders uitzien.'
'Toch valt niet te ontkennen dat er over de hele linie minder boeken worden gelezen dan vroeger. Het lezen van boeken is een voorwaarde voor school en studie. De concentratie die vereist is om een boek te lezen, maakt dat je ook echt iets kunt doorgronden. Zo is te verklaren dat het debat over het economieboek van Thomas Piketty in de hele wereld wordt gevoerd. Ware kennis wordt niet via filmpjes of Wikipedia overgedragen, maar via een boek.'
Kuitert vraagt taalkundige Catherine van Beuningen (UvA, HvA): op middelbare scholen is de aandacht voor literatuur (de leeslijst) tot een minimum teruggebracht, terwijl televisie, radio, kranten en andere publieke podia juist veel aandacht aan boeken, schrijvers en geletterdheid besteden. Waarom is er in het onderwijs niet meer tijd voor literatuur?
Deze rubriek verschijnt iedere zaterdag in de wetenschapsbijlage van Het Parool.
