De wekelijkse doorgeefvraag: een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Willem van Winden vraagt Joep Leerssen (hoogleraar moderne Europese letteren): hoe verklaart u het toenemende anti-Europese of in elk geval anti-Brusselsentiment in Nederland en veel andere landen?
'Een grote omslag in beeldvorming heeft altijd een reeks oorzaken. Ik pik er lukraak een trits factoren uit, die ik samenvat als de grote Europese karaktermoord.
Het einde van de Koude Oorlog trok het tapijt onder de as Bonn-Parijs uit en gaf ons een triomfalistisch, neoliberaal atlanticisme. Met Thatcher als voorbeeld heeft dat nieuwe conservatisme alle centrumrechtse partijen in Europa (ooit grote gangmakers van het Europese project) naar de eurosceptische kant getrokken. Het eurosceptische conservatisme werkt volgens de formule aangever-komiek: Frits Bolkestein en Rita Verdonk, David Cameron en Nigel Farage, Thierry Baudet en Dion Graus. En links? Links stond erbij en keek ernaar, van Tony Blair tot Jan Marijnissen.
Tegelijkertijd voltrok zich een mediarevolutie via gratis krantjes, kijkcijferschmieren, Twitter en online-feedback ('plaats hier uw reactie'). Dat heeft populistische gevoelens een krachtige aanwezigheid in de publieke opinie verschaft, dankzij goedgebekt simplisme en in weerwil van instabiele politieke partijvorming. Antikosmopolitisme en xenofobie zijn de kenmerken van dit etnopopulisme, maar de vorm is die van de snelle hap.
In die politieke fastfoodcultuur viert, zowel bij etnopopulisten als bij de door hen belaagde gevestigde partijen, de eurosceptische troefkaart hoogtij, al sinds de dagen van Thatcher: dé onverschrokken voorvechter van het nationale belang tegen decadent Europa.
In de Bermudadriehoek van Mark Rutte, Geert Wilders en PowNed maakt Europa weinig kans. Het afschuiven van landelijke en globale malaise op de hoge heren in Brussel is sinds 1990 een ingesleten gewoonte geworden. Europa is tot onze zondebok gemaakt.'
Joep Leerssen vraagt Lisa Kuitert (boekwetenschap, UvA): hoe ziet u de toekomst van het lezen en het boek, vooral bij de Nederlandse jeugd, met de bloei van nieuwe amusementsmedia?
Deze rubriek verschijnt iedere zaterdag in de wetenschapsbijlage van Het Parool.
'Een grote omslag in beeldvorming heeft altijd een reeks oorzaken. Ik pik er lukraak een trits factoren uit, die ik samenvat als de grote Europese karaktermoord.
Het einde van de Koude Oorlog trok het tapijt onder de as Bonn-Parijs uit en gaf ons een triomfalistisch, neoliberaal atlanticisme. Met Thatcher als voorbeeld heeft dat nieuwe conservatisme alle centrumrechtse partijen in Europa (ooit grote gangmakers van het Europese project) naar de eurosceptische kant getrokken. Het eurosceptische conservatisme werkt volgens de formule aangever-komiek: Frits Bolkestein en Rita Verdonk, David Cameron en Nigel Farage, Thierry Baudet en Dion Graus. En links? Links stond erbij en keek ernaar, van Tony Blair tot Jan Marijnissen.
Tegelijkertijd voltrok zich een mediarevolutie via gratis krantjes, kijkcijferschmieren, Twitter en online-feedback ('plaats hier uw reactie'). Dat heeft populistische gevoelens een krachtige aanwezigheid in de publieke opinie verschaft, dankzij goedgebekt simplisme en in weerwil van instabiele politieke partijvorming. Antikosmopolitisme en xenofobie zijn de kenmerken van dit etnopopulisme, maar de vorm is die van de snelle hap.
In die politieke fastfoodcultuur viert, zowel bij etnopopulisten als bij de door hen belaagde gevestigde partijen, de eurosceptische troefkaart hoogtij, al sinds de dagen van Thatcher: dé onverschrokken voorvechter van het nationale belang tegen decadent Europa.
In de Bermudadriehoek van Mark Rutte, Geert Wilders en PowNed maakt Europa weinig kans. Het afschuiven van landelijke en globale malaise op de hoge heren in Brussel is sinds 1990 een ingesleten gewoonte geworden. Europa is tot onze zondebok gemaakt.'
Joep Leerssen vraagt Lisa Kuitert (boekwetenschap, UvA): hoe ziet u de toekomst van het lezen en het boek, vooral bij de Nederlandse jeugd, met de bloei van nieuwe amusementsmedia?
Deze rubriek verschijnt iedere zaterdag in de wetenschapsbijlage van Het Parool.
