De wekelijkse doorgeefvraag: een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Hans Radder vraagt Guy Widdershoven (hoogleraar ethiek, VU): placebo’s kunnen de genezing bevorderen, maar worden gescheiden van ‘echte’ geneesmiddelen. Is dat een schijntegenstelling?
‘Het placebo-effect houdt in dat een geneesmiddel niet helpt vanwege de werkzame bestanddelen, maar omdat de patiënt het middel en de arts vertrouwt. Het placebo-effect is van belang bij onderzoek naar de effectiviteit van behandelingen.
'Als men wil weten of medische interventie effectief is, moet het placebo-effect worden uitgeschakeld, omdat anders onduidelijk is of de werkzaamheid door de interventie is veroorzaakt of door het vertrouwen van de patiënt in de behandeling. Bij twee vergelijkbare patiëntengroepen wordt in de ene groep het onderzoeksmiddel toegediend en in de andere groep een placebo. Patiënt en arts weten niet welk middel wordt toegediend. Als een verschil in effect wordt gevonden, komt dit door de interventie, omdat het placebo-effect in beide groepen gelijk aanwezig is.
'Bij deze aanpak wordt het placebo-effect gezien als factor die onderzoek naar werkzaamheid belemmert. Daardoor heeft dit begrip een negatieve lading gekregen. Ten onrechte, omdat het vertrouwen van de patiënt in de arts van groot belang is. Ook ethisch en juridisch gezien is vertrouwen de basis van de hulpverleningsrelatie.
'De rol van vertrouwen in de behandeling kan wel degelijk worden onderzocht. Via interviews met patiënten kan worden nagegaan welke factoren van belang zijn in de relatie met de arts. Via observaties van consulten kunnen patronen worden gevonden. Vervolgens is onderzoek mogelijk naar het effect van deze patronen op de behandeling. Dat biedt inzicht in de werkzaamheid van de vertrouwensrelatie, waarbij de placebo-effecten die niet specifiek worden onderzocht, wel moeten worden uitgeschakeld.'
Guy Widdershoven vraagt Martina Cornel (VUmc): bij tests op genetische aandoeningen moet je soms een familielid testen om het resultaat te duiden. Mag dat familielid die test weigeren? Soms hebben testresultaten ook gevolgen voor familieleden. Mag men die meedelen, ook als de geteste dat niet wil?
Deze rubriek verscheen ook in Het Parool.
‘Het placebo-effect houdt in dat een geneesmiddel niet helpt vanwege de werkzame bestanddelen, maar omdat de patiënt het middel en de arts vertrouwt. Het placebo-effect is van belang bij onderzoek naar de effectiviteit van behandelingen.
'Als men wil weten of medische interventie effectief is, moet het placebo-effect worden uitgeschakeld, omdat anders onduidelijk is of de werkzaamheid door de interventie is veroorzaakt of door het vertrouwen van de patiënt in de behandeling. Bij twee vergelijkbare patiëntengroepen wordt in de ene groep het onderzoeksmiddel toegediend en in de andere groep een placebo. Patiënt en arts weten niet welk middel wordt toegediend. Als een verschil in effect wordt gevonden, komt dit door de interventie, omdat het placebo-effect in beide groepen gelijk aanwezig is.
'Bij deze aanpak wordt het placebo-effect gezien als factor die onderzoek naar werkzaamheid belemmert. Daardoor heeft dit begrip een negatieve lading gekregen. Ten onrechte, omdat het vertrouwen van de patiënt in de arts van groot belang is. Ook ethisch en juridisch gezien is vertrouwen de basis van de hulpverleningsrelatie.
'De rol van vertrouwen in de behandeling kan wel degelijk worden onderzocht. Via interviews met patiënten kan worden nagegaan welke factoren van belang zijn in de relatie met de arts. Via observaties van consulten kunnen patronen worden gevonden. Vervolgens is onderzoek mogelijk naar het effect van deze patronen op de behandeling. Dat biedt inzicht in de werkzaamheid van de vertrouwensrelatie, waarbij de placebo-effecten die niet specifiek worden onderzocht, wel moeten worden uitgeschakeld.'
Guy Widdershoven vraagt Martina Cornel (VUmc): bij tests op genetische aandoeningen moet je soms een familielid testen om het resultaat te duiden. Mag dat familielid die test weigeren? Soms hebben testresultaten ook gevolgen voor familieleden. Mag men die meedelen, ook als de geteste dat niet wil?
Deze rubriek verscheen ook in Het Parool.
