Het Domein Economie & Management van de Hogeschool van Amsterdam wil de wildgroei aan economische opleidingen indammen door het onderwijs de komende jaren rond vier grote kernopleidingen in te richten.
Alle studies zijn de afgelopen maanden kritisch tegen het licht gehouden. Een aantal opleidingen blijft bestaan, maar andere worden stopgezet of omgevormd tot afstudeerrichting na de propedeuse. ‘Het uitgangspunt is helderheid voor de instromende student,’ zegt domeinvoorzitter Ineke van der Linden. ‘Er zijn te veel studies waarvan studenten bij aanvang niet precies weten wat het inhoudt. De economische hbo-sector in Nederland worstelt enorm met die veelheid aan opleidingen.’
Aanleiding voor het plan is een grootschalig onderzoek uit de zomer van 2011 naar de oorzaken van het ‘matige studiesucces en studenttevredenheid’. In nauw overleg met rector Jet Bussemaker werd gewerkt aan een verbeteragenda, die al in november kon worden gepresenteerd. Het plan raakte in die periode echter volledig ondergesneeuwd door berichten uit De Telegraaf over vermeende diplomafraude. De onderwijsinspectie concludeerde anders, maar bevestigde wel dat de kwaliteit van een aantal opleidingen te wensen overliet.
Verbeterplan
In het verbeterplan zijn de studies bedrijfseconomie (be), commerciële economie (ce), bedrijfskunde management economie & recht (bkm) en International Business and Management Studies (IBMS) inmiddels aangewezen als kernopleidingen. Studies die hier ver vanaf liggen worden ‘opnieuw bezien’, ‘geherpositioneerd’ of verdwijnen. Zo zijn de opleidingen communicatiemanagement, bedrijfskundige informatica en logistiek & economie, inmiddels ondergebracht bij andere domeinen. Maar niet alleen de opleidingen worden kritisch tegen het licht gehouden, ook het onderwijs wordt aangescherpt. Het domein gaat strengere eisen aan studenten stellen.
‘We willen het onderwijs zodanig inrichten dat meer studenten binnen vier jaar tijd afstuderen,’ zegt Van der Linden. ‘Dat betekent minder vrijblijvendheid. We willen toe naar een studiecultuur waarin hard werken de norm wordt en waarbij we studenten op een positieve manier willen triggeren. Dit jaar is binnen de HvA het aantal studiepunten dat verbonden is aan het bindend afwijzend studieadvies bijvoorbeeld verhoogd. Van onze kant mag de student ook wat verwachten, meer contacturen bijvoorbeeld.’
Het domein breekt in het plan ook met de traditie binnen het domein waarbij meerdere studievarianten van dezelfde opleiding worden aangeboden. ‘In het verleden probeerden we ons op verschillende doelgroepen te richten.’ Zo volgen studenten commerciële economie op de locatie Fraijlemaborg, simpel gezegd, klassikaal onderwijs, terwijl het op Wenckebachweg om zelfstandig onderwijs gaat. Van der Linden: ‘Dat principe laten we nu los.’ Volgens de domeinvoorzitter schept dat duidelijkheid voor de student. ‘Alle voltijdopleidingen komen bijvoorbeeld elkaar, dat is een enorme versimpeling, ook organisatorisch.’
Vier clusters
De opleidingen die blijven bestaan worden in de toekomst gecentreerd rondom vier kernopleidingen. ‘De opleiding bedrijfseconomie is de kern van een financieel cluster. Accountancy blijft in deze richting bestaan als zelfstandige opleiding. Fiscaal recht en financial services management verdwijnen mogelijk als zelfstandige studies. We onderzoeken nog een aantal scenario’s voor deze opleidingen.’
‘Commerciële economie is de kern van het cluster marketing & sales. De duale studie commerciële economie voor toekomstige ondernemers (ceto) stopt daarbinnen als zelfstandige leerroute. Wel komt er waarschijnlijk een afstudeerrichting ondernemerschap in de opleiding commerciële economie. We onderzoeken nog hoe we omgaan met de opleiding sportmarketing.’
Van der Linden: ‘Met bedrijfskunde MER geven we vorm aan het cluster management & organisatie. De opleiding human resource management blijft binnen dit cluster bestaan als zelfstandige studie. Management in de zorg en maatschappelijke dienstverlening (mzd) stopt als aparte deeltijdleerroute, vooral vanwege de kleinschaligheid.’
‘Tot slot houden we het cluster internationaal over met International Business and Management Studies over als kernopleiding. De opleiding International Management is hierbinnen vorig jaar al stopgezet. We onderzoeken nog wat er met de opleidingen International Business and Languages, Trade Management Asia en International Financial Management moet gebeuren. De opleidingen werken nog aan een voorstel, dat we voor het eind van het kalenderjaar verwachten.’
Daarnaast wil het domein ook de duale opleidingen - ‘half jaar werken, half jaar studeren’ - grondig hervormen. ‘We zien dat veel studenten voor duaal kiezen omdat ze er later bij willen gaan werken. We hebben het dus eigenlijk over voltijdstudenten. Daarom onderzoeken we op dit moment de mogelijkheid studenten voortaan als voltijd student te laten beginnen en later, in de hoofdfase, voor een afwisseling van studeren en werken te kiezen.’
Personeel
De besluiten over het opleidingen aanbod zijn inmiddels goedgekeurd door het College van Bestuur van de hogeschool, maar de medezeggenschapsraad moet zich er nog over uitspreken. Ondertussen wordt er volgens Van der Linden ook nog kritisch gekeken naar de manier waarop er binnen het domein wordt gewerkt. ‘Vorig studiejaar hebben we een hele managementlaag geschrapt. Tussen mij en de managers die leiding geven aan een opleiding zijn de afdelingsmanagers weggehaald.’
Ook de ondersteunende diensten worden de komende tijd kritisch tegen het licht gehouden. Als voorbeeld noemt de domeinvoorzitter de dienst Externe Betrekkingen die onder andere ondersteuning aan opleidingen biedt bij het afstudeertraject. ‘Binnen andere domeinen zijn docenten daarvoor verantwoordelijk. Het kan zo zijn dat we dat anders gaan inrichten.’ Uiteraard heeft dat personele consequenties, al laat Van der Linden in het midden wat dat precies betekent. ‘Dat moet allemaal nog in kaart gebracht worden. We zetten erop in dat niemand gedwongen hoeft te vertrekken.’
Lees de reactie van de medezeggenschapsraad van het domein later in een apart bericht.
Alle studies zijn de afgelopen maanden kritisch tegen het licht gehouden. Een aantal opleidingen blijft bestaan, maar andere worden stopgezet of omgevormd tot afstudeerrichting na de propedeuse. ‘Het uitgangspunt is helderheid voor de instromende student,’ zegt domeinvoorzitter Ineke van der Linden. ‘Er zijn te veel studies waarvan studenten bij aanvang niet precies weten wat het inhoudt. De economische hbo-sector in Nederland worstelt enorm met die veelheid aan opleidingen.’
Aanleiding voor het plan is een grootschalig onderzoek uit de zomer van 2011 naar de oorzaken van het ‘matige studiesucces en studenttevredenheid’. In nauw overleg met rector Jet Bussemaker werd gewerkt aan een verbeteragenda, die al in november kon worden gepresenteerd. Het plan raakte in die periode echter volledig ondergesneeuwd door berichten uit De Telegraaf over vermeende diplomafraude. De onderwijsinspectie concludeerde anders, maar bevestigde wel dat de kwaliteit van een aantal opleidingen te wensen overliet.
Verbeterplan
In het verbeterplan zijn de studies bedrijfseconomie (be), commerciële economie (ce), bedrijfskunde management economie & recht (bkm) en International Business and Management Studies (IBMS) inmiddels aangewezen als kernopleidingen. Studies die hier ver vanaf liggen worden ‘opnieuw bezien’, ‘geherpositioneerd’ of verdwijnen. Zo zijn de opleidingen communicatiemanagement, bedrijfskundige informatica en logistiek & economie, inmiddels ondergebracht bij andere domeinen. Maar niet alleen de opleidingen worden kritisch tegen het licht gehouden, ook het onderwijs wordt aangescherpt. Het domein gaat strengere eisen aan studenten stellen.
‘We willen het onderwijs zodanig inrichten dat meer studenten binnen vier jaar tijd afstuderen,’ zegt Van der Linden. ‘Dat betekent minder vrijblijvendheid. We willen toe naar een studiecultuur waarin hard werken de norm wordt en waarbij we studenten op een positieve manier willen triggeren. Dit jaar is binnen de HvA het aantal studiepunten dat verbonden is aan het bindend afwijzend studieadvies bijvoorbeeld verhoogd. Van onze kant mag de student ook wat verwachten, meer contacturen bijvoorbeeld.’
Het domein breekt in het plan ook met de traditie binnen het domein waarbij meerdere studievarianten van dezelfde opleiding worden aangeboden. ‘In het verleden probeerden we ons op verschillende doelgroepen te richten.’ Zo volgen studenten commerciële economie op de locatie Fraijlemaborg, simpel gezegd, klassikaal onderwijs, terwijl het op Wenckebachweg om zelfstandig onderwijs gaat. Van der Linden: ‘Dat principe laten we nu los.’ Volgens de domeinvoorzitter schept dat duidelijkheid voor de student. ‘Alle voltijdopleidingen komen bijvoorbeeld elkaar, dat is een enorme versimpeling, ook organisatorisch.’
Vier clusters
De opleidingen die blijven bestaan worden in de toekomst gecentreerd rondom vier kernopleidingen. ‘De opleiding bedrijfseconomie is de kern van een financieel cluster. Accountancy blijft in deze richting bestaan als zelfstandige opleiding. Fiscaal recht en financial services management verdwijnen mogelijk als zelfstandige studies. We onderzoeken nog een aantal scenario’s voor deze opleidingen.’
‘Commerciële economie is de kern van het cluster marketing & sales. De duale studie commerciële economie voor toekomstige ondernemers (ceto) stopt daarbinnen als zelfstandige leerroute. Wel komt er waarschijnlijk een afstudeerrichting ondernemerschap in de opleiding commerciële economie. We onderzoeken nog hoe we omgaan met de opleiding sportmarketing.’
Van der Linden: ‘Met bedrijfskunde MER geven we vorm aan het cluster management & organisatie. De opleiding human resource management blijft binnen dit cluster bestaan als zelfstandige studie. Management in de zorg en maatschappelijke dienstverlening (mzd) stopt als aparte deeltijdleerroute, vooral vanwege de kleinschaligheid.’
‘Tot slot houden we het cluster internationaal over met International Business and Management Studies over als kernopleiding. De opleiding International Management is hierbinnen vorig jaar al stopgezet. We onderzoeken nog wat er met de opleidingen International Business and Languages, Trade Management Asia en International Financial Management moet gebeuren. De opleidingen werken nog aan een voorstel, dat we voor het eind van het kalenderjaar verwachten.’
Daarnaast wil het domein ook de duale opleidingen - ‘half jaar werken, half jaar studeren’ - grondig hervormen. ‘We zien dat veel studenten voor duaal kiezen omdat ze er later bij willen gaan werken. We hebben het dus eigenlijk over voltijdstudenten. Daarom onderzoeken we op dit moment de mogelijkheid studenten voortaan als voltijd student te laten beginnen en later, in de hoofdfase, voor een afwisseling van studeren en werken te kiezen.’
Personeel
De besluiten over het opleidingen aanbod zijn inmiddels goedgekeurd door het College van Bestuur van de hogeschool, maar de medezeggenschapsraad moet zich er nog over uitspreken. Ondertussen wordt er volgens Van der Linden ook nog kritisch gekeken naar de manier waarop er binnen het domein wordt gewerkt. ‘Vorig studiejaar hebben we een hele managementlaag geschrapt. Tussen mij en de managers die leiding geven aan een opleiding zijn de afdelingsmanagers weggehaald.’
Ook de ondersteunende diensten worden de komende tijd kritisch tegen het licht gehouden. Als voorbeeld noemt de domeinvoorzitter de dienst Externe Betrekkingen die onder andere ondersteuning aan opleidingen biedt bij het afstudeertraject. ‘Binnen andere domeinen zijn docenten daarvoor verantwoordelijk. Het kan zo zijn dat we dat anders gaan inrichten.’ Uiteraard heeft dat personele consequenties, al laat Van der Linden in het midden wat dat precies betekent. ‘Dat moet allemaal nog in kaart gebracht worden. We zetten erop in dat niemand gedwongen hoeft te vertrekken.’
Lees de reactie van de medezeggenschapsraad van het domein later in een apart bericht.
