Een hartstochtelijk onderzoeker, noemt ze hem. Eén die in staat is ingewikkelde materie helder over te brengen. Jacqueline Borsje, docent bij de afdeling religiewetenschappen, heeft het over haar collega Wouter Hanegraaff. ‘Wouter maakt op een inzichtelijk niveau duidelijk dat de esoterie een alternatieve culturele en religieuze traditie is die door de orthodoxe en mainstream cultuur vaak uit het zicht is gehouden. Hij is in staat ketters, heksen en andere alternatieve religieuze figuren op een neutrale manier te bestuderen en hun kennistradities een plaats te geven op de onderzoeksagenda. Mede door hem is die kentering in het huidige onderzoek en onderwijs ook zichtbaar geworden in publicaties, bij genootschappen en tijdens conferenties. En vergeet niet dat veel mensen tegenwoordig juist in deze alternatieve stromingen op zoek zijn naar zingeving.’
Wouter Jacobus Hanegraaff (Amsterdam, 1961) is sinds 1999 hoogleraar geschiedenis van de hermetische filosofie en verwante stromingen, ook bekend onder de naam westerse esoterie. Deze maand viert hij het derde lustrum van zijn ambtsaanvaarding aan de UvA. Hanegraaff studeerde klassiek gitaar aan het conservatorium van Zwolle en algemene letteren aan de Universiteit Utrecht (UU). Aan de UU specialiseerde hij zich in de studie van alternatieve spirituele bewegingen in de twintigste eeuw, zoals new age. Hij promoveerde cum laude in de godsdienstwetenschappen op het onderzoek New Age Religion and Western Culture. Esotericism in the Mirror of Secular Thought. Van 2005 tot 2013 was hij president van de European Society for the Study of Western Esotericism (E.S.S.W.E.) en in 2006 werd hij lid van de KNAW. Hij heeft vele wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan.
In 2011 zette Hanegraaff zich met succes in voor de heropening van de Bibliotheca Philosophica Hermetica van zakenman Joost Ritman. Deze bibliotheek in de Bloemstraat, die uniek is in de wereld en zeldzame en kostbare boeken bezit met een geschatte totaalwaarde van vijftig miljoen euro, was het jaar ervoor gesloten na een conflict tussen Ritman en de toenmalige Friesland Bank.
Netwerk
Dat Hanegraaff samen met anderen de beroemde bibliotheek in de Bloemstraat wist te redden, hoeft geen verwondering te wekken: zijn inzet, gedrevenheid en passie voor zijn vakgebied zijn alom bekend. Niet helemaal onlogisch voor iemand die vanaf zijn studententijd een geheel nieuw academisch vakgebied in de steigers zette. Hoogleraar Ab de Jong van de Universiteit Leiden, met wie Hanegraaff als promovendus een werkkamer deelde, verbaast het niet dat zijn collega zo ver is gekomen. ‘Als promovendus was hij al bezig met het vestigen van een enorm netwerk over de hele wereld. Daardoor kon hij bouwen aan een heel nieuw vakgebied. Hij organiseerde congressen en conferenties en heeft ervoor gezorgd dat zijn vakgebied veel respect in Nederland wist te verwerven. Wouter is bovendien zeer intelligent, hij weet wat hij wil en beschikt over voldoende zitvlees om zich door een grote hoeveelheid tekst heen te werken. De newagebeweging kon niet per se op maatschappelijke of wetenschappelijk bijval rekenen, maar inmiddels is het moeilijk om lacherig te doen over Wouter of zijn vak gebied. Want hij weet evident veel en kan goed uitleggen waarom zijn vakgebied zo belangrijk is.’
Komt Hanegraaffs interesse in spirituele bewegingen zomaar uit de lucht vallen, of heeft die misschien diepere wortels? Dat laatste zou best kunnen, want Wouter komt uit een Nederlands Hervormd gezin; zijn vader was dominee. ‘Maar of hij daarom in de esoterie terecht is gekomen, ik vraag het me af,’ zegt De Jong. ‘Ik denk eerlijk gezegd vooral dat het de verwondering was en is die hem in dit vakgebied heeft gedreven. De verwondering dat er een heel domein van de westerse cultuur en mentaliteit onbesproken was in de wetenschap. Totdat Wouter kwam.’
Stralend
We bellen even naar Zürich, waar Hanegraaffs collega Marco Pasi momenteel een gasthoogleraarschap bekleedt aan de Eidgenössische Technische Hochschule. De twee ontmoetten elkaar twintig jaar geleden tijdens een congres in Montreal en daar viel het Pasi direct op hoe ‘fris en stralend’ Hanegraaff was. En vooral: hoe benaderbaar. Pasi: ‘Veel wetenschappers raken zo geconcentreerd op hun eigen wereld dat ze de sociale aspecten van hun werk over het hoofd zien. Wouter niet. Hij weet met empathie verbindingen te leggen tussen en met mensen en beschikt over een intellectuele nieuwsgierigheid die je niet vaak tegenkomt. Verder is Wouter zeer internationaal georiënteerd, maar tegelijkertijd typisch Amsterdams: easygoing, relaxed en laid-back Daarom zie ik hem ondanks zijn internationale contacten toch niet snel vertrek ken. Hij hoort in Amsterdam.’
Op 8 oktober zendt Folia Radio een interview uit met Wouter Hanegraaff. Aan de orde zullen komen de esoterische filosofie, de Ritman-bibliotheek en kleine studies. Bijwonen kan: de uitzending vindt plaats om 16.00 uur vanuit de studio van AmsterdamFM, op de vierde etage van OBA, Oosterdokskade 143. Te beluisteren via AmsterdamFM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb. nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl
Wouter Jacobus Hanegraaff (Amsterdam, 1961) is sinds 1999 hoogleraar geschiedenis van de hermetische filosofie en verwante stromingen, ook bekend onder de naam westerse esoterie. Deze maand viert hij het derde lustrum van zijn ambtsaanvaarding aan de UvA. Hanegraaff studeerde klassiek gitaar aan het conservatorium van Zwolle en algemene letteren aan de Universiteit Utrecht (UU). Aan de UU specialiseerde hij zich in de studie van alternatieve spirituele bewegingen in de twintigste eeuw, zoals new age. Hij promoveerde cum laude in de godsdienstwetenschappen op het onderzoek New Age Religion and Western Culture. Esotericism in the Mirror of Secular Thought. Van 2005 tot 2013 was hij president van de European Society for the Study of Western Esotericism (E.S.S.W.E.) en in 2006 werd hij lid van de KNAW. Hij heeft vele wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan.
In 2011 zette Hanegraaff zich met succes in voor de heropening van de Bibliotheca Philosophica Hermetica van zakenman Joost Ritman. Deze bibliotheek in de Bloemstraat, die uniek is in de wereld en zeldzame en kostbare boeken bezit met een geschatte totaalwaarde van vijftig miljoen euro, was het jaar ervoor gesloten na een conflict tussen Ritman en de toenmalige Friesland Bank.
Netwerk
Dat Hanegraaff samen met anderen de beroemde bibliotheek in de Bloemstraat wist te redden, hoeft geen verwondering te wekken: zijn inzet, gedrevenheid en passie voor zijn vakgebied zijn alom bekend. Niet helemaal onlogisch voor iemand die vanaf zijn studententijd een geheel nieuw academisch vakgebied in de steigers zette. Hoogleraar Ab de Jong van de Universiteit Leiden, met wie Hanegraaff als promovendus een werkkamer deelde, verbaast het niet dat zijn collega zo ver is gekomen. ‘Als promovendus was hij al bezig met het vestigen van een enorm netwerk over de hele wereld. Daardoor kon hij bouwen aan een heel nieuw vakgebied. Hij organiseerde congressen en conferenties en heeft ervoor gezorgd dat zijn vakgebied veel respect in Nederland wist te verwerven. Wouter is bovendien zeer intelligent, hij weet wat hij wil en beschikt over voldoende zitvlees om zich door een grote hoeveelheid tekst heen te werken. De newagebeweging kon niet per se op maatschappelijke of wetenschappelijk bijval rekenen, maar inmiddels is het moeilijk om lacherig te doen over Wouter of zijn vak gebied. Want hij weet evident veel en kan goed uitleggen waarom zijn vakgebied zo belangrijk is.’
Komt Hanegraaffs interesse in spirituele bewegingen zomaar uit de lucht vallen, of heeft die misschien diepere wortels? Dat laatste zou best kunnen, want Wouter komt uit een Nederlands Hervormd gezin; zijn vader was dominee. ‘Maar of hij daarom in de esoterie terecht is gekomen, ik vraag het me af,’ zegt De Jong. ‘Ik denk eerlijk gezegd vooral dat het de verwondering was en is die hem in dit vakgebied heeft gedreven. De verwondering dat er een heel domein van de westerse cultuur en mentaliteit onbesproken was in de wetenschap. Totdat Wouter kwam.’
Stralend
We bellen even naar Zürich, waar Hanegraaffs collega Marco Pasi momenteel een gasthoogleraarschap bekleedt aan de Eidgenössische Technische Hochschule. De twee ontmoetten elkaar twintig jaar geleden tijdens een congres in Montreal en daar viel het Pasi direct op hoe ‘fris en stralend’ Hanegraaff was. En vooral: hoe benaderbaar. Pasi: ‘Veel wetenschappers raken zo geconcentreerd op hun eigen wereld dat ze de sociale aspecten van hun werk over het hoofd zien. Wouter niet. Hij weet met empathie verbindingen te leggen tussen en met mensen en beschikt over een intellectuele nieuwsgierigheid die je niet vaak tegenkomt. Verder is Wouter zeer internationaal georiënteerd, maar tegelijkertijd typisch Amsterdams: easygoing, relaxed en laid-back Daarom zie ik hem ondanks zijn internationale contacten toch niet snel vertrek ken. Hij hoort in Amsterdam.’
Op 8 oktober zendt Folia Radio een interview uit met Wouter Hanegraaff. Aan de orde zullen komen de esoterische filosofie, de Ritman-bibliotheek en kleine studies. Bijwonen kan: de uitzending vindt plaats om 16.00 uur vanuit de studio van AmsterdamFM, op de vierde etage van OBA, Oosterdokskade 143. Te beluisteren via AmsterdamFM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb. nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl
