Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
wetenschap

Waarom heeft oma met parkinson pijn en opa zonder niet?

Jim Jansen,
29 juni 2013 - 11:00
De wekelijkse doorgeefvraag. Een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Klaas Stutje (promovendus Europese Studies) vraagt Gwenda Engels (promovendus neuro­wetenschappen): hoe kan het dat mijn oma met parkinson pijn heeft en mijn opa zonder parkinson met dezelfde ongemakken niet?

‘Hoewel een eerste gedachte zou kunnen zijn dat oma’s meer zeuren dan opa’s, is er een ander verschil tussen uw grootouders: oma heeft parkinson, opa niet,' zegt Gwenda Engels.

'Neurotransmitter dopamine is belangrijk voor bijvoorbeeld de motoriek. Vermindering van dopamine gaat onder andere gepaard met het voor parkinson zo kenmerkende trillen en moeite hebben met het opstarten van bewegingen.'

'Maar er zijn veel meer kenmerken, die niet per se van motorische aard zijn. Deze kenmerken worden ook wel non-motorische symptomen genoemd. Denk daarbij aan verandering in de stemming, bijvoorbeeld depressie, en slaapstoornissen. Een ander non-motorisch symptoom is pijn. Pijn wordt verwerkt in verschillende hersengebieden, die ook betrokken zijn bij parkinson.'

'Enkele hersengebieden die belangrijk zijn voor het remmen van pijn functioneren helaas al minder goed in een vroeg stadium van de ziekte. Dus iemand met dezelfde ongemakken ervaart hierdoor wellicht méér pijn: bij opa wordt de aanwezige pijn geremd, bij oma functioneren haar eigen pijn onderdrukkende systemen minder goed.'

'Ten slotte zou uw oma centrale pijn kunnen ervaren. Die ontstaat in het centraal zenuwstelsel zelf omdat bepaalde hersengebieden onvoldoende zintuiglijke informatie uit het lichaam tot zich krijgen. Hierdoor "bedenken" bepaalde hersengebieden als het ware zelf de activiteit. Die wordt vervolgens geïnterpreteerd als pijn.'

'Zo kan iemand, zelfs zonder schade aan het lichaam zelf, hevige pijn ervaren die ook met normale pijnstilling niet over gaat. Hopelijk is dat niet het geval bij uw oma.'

Gwenda Engels vraagt Oscar Widerberg (onderzoeker Institute for Environmental Sciences, VU): het gaat niet goed met het klimaat, maar waarom doet de VN niks?

Deze rubriek verschijnt op ook in Het Parool.
Lees meer over