Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Nederlandse universiteiten hebben een plan klaar liggen om Elsevier te boycotten als de uitgever niet instemt met open access-eisen van universiteiten. Dat vertelde collegevoorzitter Gerard Meijer van de Radboud Universiteit aan NRC Handelsblad (€). 'Als Elsevier niet méér toegeeft, dan starten we voor de zomer de boycot.'

Open access is een heikel punt voor de deal die op tafel ligt tussen Elsevier, een van de grootste wetenschappelijke uitgevers ter wereld, en Nederlandse universiteiten. Afgelopen jaar lukte het de partijen niet om het eens te worden over de afname van meer dan 2200 tijdschriften die Elsevier publiceert. De universiteiten willen dat na publicatie artikelen uit deze tijdschriften openbaar toegankelijk worden, Elsevier is daar op tegen.

Stappenplan
Nu dreigen de universiteiten bij monde van Meijer dus met een boycot. 'Eerst gaan we onze topwetenschappers die in adviesraden of redacties van een Elseviertijdschrift zitten, individueel benaderen met het verzoek die functie neer te leggen. Daarna vragen we onderzoekers te overwegen om te stoppen met reviewen voor Elseviertijdschriften, en vervolgens vragen we ze ook geen onderzoek meer te publiceren in die tijdschriften.'

Overheden eisen steeds meer openheid van wetenschappelijke artikelen, zo blijkt ook uit de brief (pdf) die staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in 2013 aan de kamer stuurde. Hierin pleitte hij voor open access, zodat niet alleen de wetenschap kan profiteren van publicaties. 'De publicaties zijn niet alleen van belang voor onderzoekers en studenten, maar juist ook voor velen buiten de universiteiten die nu niet of alleen tegen hoge kosten toegang hebben.'

In de brief geeft Dekker uitgevers tot 2016 de tijd om zelf een open access-plan te maken. Wanneer dat niet lukt, opperde hij een wettelijk gebod. 'De inzet bij de afspraken in 2014 moet zijn dat de uitgeverijen al hun tijdschriften gaan ombouwen tot Open Access tijdschriften of bereid zijn tot het maken van afspraken over verrekening van de kosten voor publiceren met de kosten voor licenties om te voorkomen dat dubbel betaald wordt.'

In mei 2015 moeten de partijen volgens de brief aan het ministerie rapporteren over de afspraken die zij gemaakt hebben. Het is de vraag of er dan een akkoord tussen de Nederlandse universiteiten en Elsevier op tafel ligt.