'De AIVD maakt een geweldige inbreuk op onze privacy, en dat willen we niet, zeggen veel mensen. Maar ik kan geen grotere inbreuk op je privacy bedenken dan een aanslag.' Dat zei Rob Bertholee, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) gisteren bij de opening van het Ad de Jonge Centrum voor Inlichtingen- en Veiligheidsstudies van de UvA. Na zijn speech in Felix Meritis ging hij in gesprek met verschillende experts over toezicht, privacy en het nieuwe regeerakkoord.
Het Ad de Jonge Centrum, de eerste drie jaar ondergebracht bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies, richt zich in onderzoek en onderwijs op inlichtingen- en veiligheidsdiensten, en de interactie tussen veiligheidsbeleid en met rechten van burgers. De ontwikkelingen van nieuwe technologieën, het toenemend gebruik van internet en de dreiging van transnationaal terrorisme hebben geleid tot nieuwe discussies over de kwaliteit van inlichtingenanalyses, het recht op privacy, en de relatie tussen overheid, bedrijfsleven en burger op het gebied van veiligheid. Deze discussies gaan niet alleen over maatschappelijke vraagstukken, maar zijn ook gerelateerd aan wetenschappelijke vakgebieden zoals geschiedenis, rechten, politicologie en wiskunde en informatica.
Quid pro quo
Bertholee sprak vooral over de functies van de AIVD en de implicaties van de bezuinigen in het huidige regeerakkoord. 'Spionage is niet iets uit de Koude Oorlog, maar iets van vandaag,' drukte Bertholee het publiek op het hart. Tot veroordelingen is het nog niet gekomen, maar er zijn sterke aanwijzingen dat er spionnen uit China en Rusland in Nederland actief zijn of waren. Ook had het hoofd van de AIVD het over het bijna opheffen van hun buitenlandse activiteiten door de minister. Dat was een slecht plan, aangezien de AIVD anders geen informatie meer zou krijgen van zuster-inlichtingendiensten uit het buitenland. 'Het is quid quo pro, dus als de AIVD inlichtingen van zo’n zusterdienst wilt, moeten we daar iets tegenover kunnen stellen.'
In panelgesprek werden vooral vragen aan Bertholee gesteld. Onderzoeker Quirine Eijkman (Universiteit Leiden): 'Ik maak me zorgen over de bezuiniging op de buitenlandtak. Hoe betrouwbaar is straks de informatie waarop wij mensen ons land uitzetten?' Bertholee: 'Dat uitwisselen is niet iets dat wij zomaar doen. En gebeurt het wel dan is dat na een proces van afwegen, wat op elk moment kan worden getoetst door de commissie Toezicht Inlichten- en Veiligheidsdiensten (cTIVd).'
Onderzoeksjournalist Wil van der Schans bracht de rol van zijn vak ter sprake. 'Het is meerdere malen gebeurd dat de cTIVd na journalistiek werk een onderzoek instelde naar het reilen en zeilen binnen de diensten.' Bertholee: 'Dat de journalistiek zaken aan het licht brengt, die de AIVD dan mag uitleggen, dat vind ik een groot goed.'
Brains of the BVD
Naamgever De Jonge was als student tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet gegaan, gevangen genomen door Duitsers en o.a. naar concentratiekamp Natzweiler gestuurd. Na de oorlog werkte hij bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst en werd uiteindelijk hoofd Staf Buitenlandse Politiek werd. De Jonge genoot een grote, internationale reputatie als inlichtingen- en veiligheidsanalist, wat hem de bijnaam ‘the brains of the BVD’ opleverde. Hem werd onder meer de voorspelling van de Chinese culturele revolutie toegedicht.
Het Ad de Jonge Centrum, de eerste drie jaar ondergebracht bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies, richt zich in onderzoek en onderwijs op inlichtingen- en veiligheidsdiensten, en de interactie tussen veiligheidsbeleid en met rechten van burgers. De ontwikkelingen van nieuwe technologieën, het toenemend gebruik van internet en de dreiging van transnationaal terrorisme hebben geleid tot nieuwe discussies over de kwaliteit van inlichtingenanalyses, het recht op privacy, en de relatie tussen overheid, bedrijfsleven en burger op het gebied van veiligheid. Deze discussies gaan niet alleen over maatschappelijke vraagstukken, maar zijn ook gerelateerd aan wetenschappelijke vakgebieden zoals geschiedenis, rechten, politicologie en wiskunde en informatica.
Quid pro quo
Bertholee sprak vooral over de functies van de AIVD en de implicaties van de bezuinigen in het huidige regeerakkoord. 'Spionage is niet iets uit de Koude Oorlog, maar iets van vandaag,' drukte Bertholee het publiek op het hart. Tot veroordelingen is het nog niet gekomen, maar er zijn sterke aanwijzingen dat er spionnen uit China en Rusland in Nederland actief zijn of waren. Ook had het hoofd van de AIVD het over het bijna opheffen van hun buitenlandse activiteiten door de minister. Dat was een slecht plan, aangezien de AIVD anders geen informatie meer zou krijgen van zuster-inlichtingendiensten uit het buitenland. 'Het is quid quo pro, dus als de AIVD inlichtingen van zo’n zusterdienst wilt, moeten we daar iets tegenover kunnen stellen.'
In panelgesprek werden vooral vragen aan Bertholee gesteld. Onderzoeker Quirine Eijkman (Universiteit Leiden): 'Ik maak me zorgen over de bezuiniging op de buitenlandtak. Hoe betrouwbaar is straks de informatie waarop wij mensen ons land uitzetten?' Bertholee: 'Dat uitwisselen is niet iets dat wij zomaar doen. En gebeurt het wel dan is dat na een proces van afwegen, wat op elk moment kan worden getoetst door de commissie Toezicht Inlichten- en Veiligheidsdiensten (cTIVd).'
Onderzoeksjournalist Wil van der Schans bracht de rol van zijn vak ter sprake. 'Het is meerdere malen gebeurd dat de cTIVd na journalistiek werk een onderzoek instelde naar het reilen en zeilen binnen de diensten.' Bertholee: 'Dat de journalistiek zaken aan het licht brengt, die de AIVD dan mag uitleggen, dat vind ik een groot goed.'
Brains of the BVD
Naamgever De Jonge was als student tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet gegaan, gevangen genomen door Duitsers en o.a. naar concentratiekamp Natzweiler gestuurd. Na de oorlog werkte hij bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst en werd uiteindelijk hoofd Staf Buitenlandse Politiek werd. De Jonge genoot een grote, internationale reputatie als inlichtingen- en veiligheidsanalist, wat hem de bijnaam ‘the brains of the BVD’ opleverde. Hem werd onder meer de voorspelling van de Chinese culturele revolutie toegedicht.
