Door iets zelfplagiaat te noemen, wordt ten onrechte de suggestie wekt dat er sprake is van een ernstige schending van de wetenschappelijke integriteit. Daarom kan de term maar beter niet meer gebruikt worden. Dat schrijft een commissie van de Koninklijke Nederlandse Academie der Wetenschappen vandaag naar aanleiding van recente ophef over publicaties van VU-hoogleraar Peter Nijkamp.
Volgens de commissie is zelfplagiaat een ‘onzuivere term’. Plagiaat wordt immers gedefinieerd als de onrechtmatige toe-eigening van materiaal van een ander, en wetenschappers kunnen dat met hun eigen materiaal nooit doen.
De commissie ‘Citeren’ werd begin januari door de KNAW in het leven geroepen, om duidelijkheid te geven over correct hergebruik van eerder gepubliceerde teksten, ideeën en onderzoeksresultaten. Onder voorzitterschap van hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht Jozien Bensing, maakte de commissie een analyse van hoe wetenschappers eigen werk hergebruiken met of zonder bronvermelding.
Hergebruik is gebruikelijk
In de wetenschap is zulk hergebruik volgens de commissie gebruikelijk en bronvermelding is daarbij niet altijd noodzakelijk. Het belangrijkste criterium is ‘het doel dat de betreffende passage dient in de nieuwe publicatie en de schade die het hergebruik doet aan andere wetenschappers of aan de wetenschap’. Daarom kan de beoordeling of er sprake is van ‘discutabel gedrag’ alleen door vakgenoten met kennis van het wetenschapsgebied en de daar geldende publicatieconventies worden gemaakt, en niet door buitenstaanders.
Om die reden bepleit de commissie terughoudendheid bij het beoordelen van publicaties. De commissie benadrukt dat wetenschappers er recht op hebben dat ‘hun werk binnen de geldende context wordt geïnterpreteerd en dat ze worden beoordeeld op basis van zorgvuldige afweging van de aard, redenen en effecten van hun handelswijze.’
In het radioprogramma 'Folia maakt kennis' zei president van de KNAW Hans Clevers al eerder dat er vaak een verkeerde beoordeling wordt gemaakt. ‘De KNAW is het niet eens met de interpretatie van de krant,’ zei Clevers toen. ‘Ze haalden zelf de acknowledgements van artikelen eruit. Dat is een standaardzin, die Google natuurlijk wel als autoplagiaat aanmerkt. Hup, dan ging er weer een kruisje bij. Dat gaat natuurlijk veel te ver.’
Wel bepleit de commissie dat er in een volgende versie van de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening van de VSNU, richtlijnen over correct hergebruik van eerder gepubliceerd materiaal komen.
Volgens de commissie is zelfplagiaat een ‘onzuivere term’. Plagiaat wordt immers gedefinieerd als de onrechtmatige toe-eigening van materiaal van een ander, en wetenschappers kunnen dat met hun eigen materiaal nooit doen.
De commissie ‘Citeren’ werd begin januari door de KNAW in het leven geroepen, om duidelijkheid te geven over correct hergebruik van eerder gepubliceerde teksten, ideeën en onderzoeksresultaten. Onder voorzitterschap van hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht Jozien Bensing, maakte de commissie een analyse van hoe wetenschappers eigen werk hergebruiken met of zonder bronvermelding.
Hergebruik is gebruikelijk
In de wetenschap is zulk hergebruik volgens de commissie gebruikelijk en bronvermelding is daarbij niet altijd noodzakelijk. Het belangrijkste criterium is ‘het doel dat de betreffende passage dient in de nieuwe publicatie en de schade die het hergebruik doet aan andere wetenschappers of aan de wetenschap’. Daarom kan de beoordeling of er sprake is van ‘discutabel gedrag’ alleen door vakgenoten met kennis van het wetenschapsgebied en de daar geldende publicatieconventies worden gemaakt, en niet door buitenstaanders.
Om die reden bepleit de commissie terughoudendheid bij het beoordelen van publicaties. De commissie benadrukt dat wetenschappers er recht op hebben dat ‘hun werk binnen de geldende context wordt geïnterpreteerd en dat ze worden beoordeeld op basis van zorgvuldige afweging van de aard, redenen en effecten van hun handelswijze.’
In het radioprogramma 'Folia maakt kennis' zei president van de KNAW Hans Clevers al eerder dat er vaak een verkeerde beoordeling wordt gemaakt. ‘De KNAW is het niet eens met de interpretatie van de krant,’ zei Clevers toen. ‘Ze haalden zelf de acknowledgements van artikelen eruit. Dat is een standaardzin, die Google natuurlijk wel als autoplagiaat aanmerkt. Hup, dan ging er weer een kruisje bij. Dat gaat natuurlijk veel te ver.’
Wel bepleit de commissie dat er in een volgende versie van de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening van de VSNU, richtlijnen over correct hergebruik van eerder gepubliceerd materiaal komen.
