Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Hoogleraar psychiatrie aan de UvA en filosoof Damiaan Denys wil wetenschap toegankelijk maken voor een groter publiek. In december staat hij in de Brakke Grond met een monoloog over angst.

U gaat wetenschap en theater combineren. Hoe bent u op het idee gekomen?
‘De manier waarop je wetenschappelijke kennis kunt overbrengen vind ik heel beperkt. Een lezing is vaak niet meer dan aan de hand van een reeks slides een verhaal houden. Zelf geef ik zo’n veertig lezingen per jaar. Omdat ik dat een beetje zat was, besloot ik te experimenteren met een andere vorm van kennisoverdracht.’
‘Daarnaast kan ik in de wetenschap niet altijd alles kwijt wat ik denk. Men onderschat het conservatieve karakter van wetenschap. Stel: je doet in de loop der jaren heel veel ervaring op met een specifiek ziektebeeld, bijvoorbeeld een dwangstoornis, en je merkt dat de definitie die wordt gebruikt in de handboeken eigenlijk niet klopt. Daar vervolgens iets aan veranderen is lastig, omdat je dan alle voorgaande kennis ondergraaft. Wetenschap is heel strak en rigide.’

U wilde aanvankelijk stand-upcomedy doen. Waarom nu toch theater?
‘Bo Tarenskeen, de regisseur met wie ik samenwerk, vond dat ik van dat idee moest afstappen. Stand-upcomedy is puur amusement. Volgens Bo is dat niet geschikt voor de boodschap die ik wil overbrengen.’

Welke boodschap wilt u overbrengen?
‘De voorstelling waar we nu aan werken gaat over angst. Wat is angst? Waarom zijn we zo bang? We weten niet zo veel van angst en toch bepaalt het continu ons leven. Neem het feit dat we elke vorm van vloeistof moeten afgeven als we met het vliegtuig reizen. Dat gebeurt nu al jaren. Alleen maar omdat er in 2006 op een vliegveld in Engeland een meneer met vloeistof in zijn schoen werd opgepakt die een bomaanslag zou hebben willen plegen.’
‘Mensen kunnen moeilijk met angst omgaan. Voor de illusie dat we controle hebben over die angst, zijn we bereid veel vrijheid in te leveren.’

Is het bedoeling dat het publiek na uw voorstelling een leuke avond heeft gehad of iets heeft geleerd?
‘Allebei. Maar ik wil vooral dat het publiek angst begrijpt. En dan bedoel ik begrijpen in de filosofische zin van het woord. In de filosofie betekent begrijpen dat het zo in je ziel doordringt dat de manier waarop je in het leven staat, verandert.’

Gaat u zelf vaak naar het theater?
‘Nee. Ik ga nooit naar het theater, ik heb er weinig geduld voor. Of misschien ben ik er gewoon te lui voor, theater vergt immers inspanning. Bovendien heb ik hier in het AMC elke dag theater.’

U hebt nog nooit op een podium gestaan. Straks heeft u een eigen theatervoorstelling. Knap dat u dat aandurft.
‘De uitdaging zit hem juist in het feit dat ik dit nog niet kan. Het is een wilde gok, het zou in het ergste geval mijn reputatie als wetenschapper kunnen schaden. Als dat gebeurt, zien we wel weer verder. Mijn collega’s fronsen hun wenkbrauwen als ik ze over mijn voorstelling vertel. Dat is een goed teken. Het betekent dat ik iets doe wat niet klopt en dus vernieuwend bezig ben.’

Gaat u Robbert Dijkgraaf achterna? Die levert ook een belangrijke bijdrage aan de popularisering van de wetenschap.
‘Ik heb enorm veel bewondering voor Robbert Dijkgraaf, maar ik vind popularisering een negatief woord. Wel vind ik dat wetenschappelijke kennis veel meer een onderdeel van de maatschappij moet worden. Jammer genoeg zijn er maar weinig wetenschappers die hun kennis op het grote publiek kunnen overbrengen.’

Als uw voorstelling in de Brakke Grond goed loopt, zien we u dan over een paar jaar in Carré?
‘Dat lijkt me sterk. Maar het zou leuk zijn als het concept van een combinatie tussen theater en wetenschap aanslaat. Als het goed gaat, wil ik in elk geval meer voorstellingen maken. Over identiteit bijvoorbeeld, of over vertrouwen. Er zijn tientallen thema’s waarbij wetenschap en filosofie elkaar kruisen die je in het theater kunt behandelen.’

Damiaan Denys treedt 26 november op tijdens het Gala van de Wetenschap, georganiseerd door Het Parool, Folia en de Stadsschouwburg. Bij de editie van Folia Magazine van aanstaande woensdag verschijnt een speciale bijlage over het gala.
Lees meer over