Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
wetenschap

Doorgeefvraag: moet je gek zijn om een zware misdaad te plegen?

Jim Jansen,
13 april 2013 - 12:16
Een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Edgar du Perron (decaan van de rechtenfaculteit, UvA) stelt een vraag aan Damiaan Denys (hoogleraar Psychiatrie en hoofd van de afdeling Psychiatrie, AMC).

Beste Damiaan,

David Eagleman schrijft in zijn boek Incognito – The secret lives of the brain: Het komt erop neer dat je er altijd van uit moet gaan dat criminelen niet in staat zijn anders te handelen dan ze hebben gedaan. De criminele daad zelf moet worden beschouwd als bewijs van een hersenafwijking (brain abnormality), ongeacht of op dit moment een aantoonbaar probleem kan worden aangewezen.’ Dit citaat komt denk ik overeen met wat veel mensen denken over zware misdaden: je moet gek zijn om ze te plegen. Ben je het eens met deze gedachte? Mijn tweede vraag is hoe die hersenafwijking eigenlijk moet worden gedefinieerd. Is die gebaseerd op inzicht in de elementaire werking van het brein, in de werking van het gemiddelde brein, gerelateerd aan hoe de ‘eigenaar’ van dat brein zich gedraagt, of iets anders? Zou een hersenwetenschapper met een persoonlijkheidsstoornis ook kunnen beweren dat bij sociaal gedrag een abnormaal hersenbeeld hoort?

Beste Edgar,

Neen, ik ben het niet eens met die gedachte. De mogelijkheid dat menselijk gedrag tot een activiteit van de hersenen kan worden herleid, ontslaat iemand niet van morele verantwoordelijkheid jegens de ander en zichzelf. Je kunt dronkenschap ook niet wijten aan een gebrekkige enzymverwerking van je lever. Studies kunnen enkel brain abnormality aantonen als gemiddelde van een zieke groep, maar niet op individueel niveau. Iedere wetenschapper heeft een redelijk gehalte aan persoonlijkheidsstoornissen omdat succes in onze maatschappij samenhangt met kwaliteiten die onder kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis vallen, en niet met psychisch gezond, deugdzaam, of waarheidlievend, helaas. Hitchcock was een klootzak, maar een geniaal regisseur.

Damiaan Denys vraagt aan Patricia Pisters (hoogleraar filmwetenschappen): waarom komen er zo veel telefoons voor in thrillers en horrorfilms?

Deze rubriek verschijnt ook in Het Parool.