Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
wetenschap

'De journalistiek zal zichzelf opnieuw uitvinden'

Jim Jansen,
22 februari 2014 - 11:15
De wekelijkse doorgeefvraag: een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Beate Roessler vraagt José van Dijck (mediastudies, UvA): Kranten, radio en tv spelen in veel theorieën van democratie een belangrijke rol bij het vormen van meningen en het agenderen van het politieke debat. Is dat in deze tijd nog mogelijk?

'De inburgering van internet en sociale media in ons dagelijkse leven is heel snel gegaan. Behalve weapons of mass distraction voor burgers zijn sociale media ook weapons of mass disruption gebleken voor de massamedia, zoals televisie, radio en vooral papieren kranten. Vijf jaar geleden riep iedereen dat web 2.0 het nieuwe democratische instrument was. Oude instituties zoals kranten en televisie zouden overbodig worden, want nu was iedereen immers zender en ontvanger van boodschappen. De publieke sfeer zou echt een ruimte worden van en voor het publiek: via Twitter, Facebook en YouTube kregen we allemaal toegang tot het wereldwijde web, waardoor niet langer de massamedia bepaalden wie het voor het zeggen had.'

'Niets is minder waar gebleken. Massamedia spelen nog steeds een grote rol in het publieke debat. Weliswaar hebben we er een mediator bijgekregen in de vorm van socialemediaplatforms, maar ook als een tweet of YouTubefilmpje viraal gaat op internet, worden die pas echt een hype als de massamedia ze overnemen.'

'De rol van massamedia in het publieke debat is wel veranderd onder invloed van sociale media. Trends in publieke meningsvorming gaan nog sneller dan voorheen. Nieuws komt even snel op als het weer wegzakt in de publieke opinie. Onder invloed van televisie werd nieuws een soundbite, onder invloed van Twitter worden nieuwtjes trending topics.'

'Maar de journalistiek is ook veerkrachtig en zal zichzelf opnieuw uitvinden; daar twijfel ik geen seconde aan. Natuurlijk, The Huffington Post bepaalt wat nieuws is op basis van algoritmes die populariteit meten. Maar aan de andere kant groeien prachtige initiatieven, zoals De Correspondent, die proberen de publieke ruimte opnieuw vorm te geven door nieuws en informatie te selecteren en te interpreteren voor het publiek. De dynamiek tussen burgers, commercie en publieke instituties in deze tijd is razend interessant voor onderzoekers.'

José van Dijck vraagt Jeroen de Kloet (globalisering, UvA): Waarom ­vinden veel Europeanen China een namaakcultuur? Hebben Chinezen een andere opvatting over creativiteit?