Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
De wekelijkse doorgeefvraag: een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Lisa Kuitert vraagt Catherine van Beuningen (HvA-docent lerarenopleiding Nederlands): op middelbare scholen is de aandacht voor literatuur minimaal, terwijl dat elders niet zo is. Waarom doet het onderwijs niet meer?

'Belangrijk is de omschrijving van het ministerie van OCW van de kennis en vaardigheden waarover leerlingen uiteindelijk moeten beschikken. Deze kerndoelen en eindtermen zijn halverwege het vorige decennium globaler geformuleerd en in aantal beperkt. Voor het vak Nederlands zijn de huidige doelen en eisen vooral omschreven in termen van de communicatieve functie van taal en hebben literaire aspecten een bescheidener plaats gekregen.

Daar komt bij dat de literaire leesvaardigheid en ontwikkeling niet centraal, maar per school worden geëxamineerd . Het is dus aan de school tijd vrij te maken voor literatuur. De druk die docenten voelen om leerlingen op het centrale examen voor te bereiden, zorgt er helaas vaak voor dat literatuuronderwijs in het gedrang komt.

Verder geeft de globale formulering van doelen en eisen scholen de ruimte op hun eigen manier invulling te geven aan literatuuronderwijs. De kwaliteit van het onderwijs wordt zo erg docentafhankelijk. Wat bijvoorbeeld vaak ontbreekt in het literatuurprogramma en boekenaanbod is een heldere, doorlopende lijn; docenten vinden het lastig boeken te selecteren die aansluiten bij de belevingswereld, interesses en capaciteiten van hun leerlingen. Daardoor houden veel leerlingen het voor gezien; het lezen van een boek waar je nog niet aan toe bent of dat je niet interesseert, is weinig bevorderend voor je leesmotivatie.

Nu wil ik zeker niet beweren dat het onderwijs geen oog heeft voor het belang van literatuur. Het lezen van literatuur stimuleert de talige en de so­ciaal-emotionele ontwikkeling en verdient een duidelijke plaats in het moedertaalonderwijs. Initiatieven zoals www.lezenvoordelijst.nl dragen daar bijvoorbeeld toe bij.'

Van Beuningen vraagt psycholoog prof. Denny Borsboom (UvA): in het onderwijs wordt steeds meer getoetst, maar leidt toetswoede niet tot een afrekencultuur en teaching to the test en zo tot een verschraling van het onderwijs?

Deze rubriek verschijnt ook in Het Parool.