Opvallende winnaars bij de ondernemingsraadverkiezingen van vorige week zijn de Vrije Lijsten. De FNV verloor fors. Kandidaat-COR-voorzitter Ingmar Visser. 'Er bestaat een mismatch tussen vakbonden en lokale medezeggenschap: wat weten de landelijke vakbonden nu van facultair onderwijs en onderzoek?’
Als het aan hem ligt zal er de komende jaren veel veranderen aan de medezeggenschap, zegt ontwikkelingspsycholoog Ingmar Visser (1969), die zich eerder al nadrukkelijk presenteerde als kandidaat-voorzitter van de COR. De versterking van de medezeggenschap zal de komende jaren – ook door de beweging die de afgelopen maanden in gang is gezet – nadrukkelijker dan ooit op de agenda moeten staan, zegt hij. ‘Er moet fors gedecentraliseerd worden als het gaat om de medezeggenschap. Financiën en huisvesting moeten bij het CvB blijven liggen, maar de aansturing moet zoveel mogelijk komen te liggen op een zo laag mogelijk niveau in de faculteiten en afdelingen.'
De Vrije Lijsten hebben bijna een derde van het totaal aantal zetels gehaald. Hoe kan dat?
‘Ik denk dat dit zeker te maken heeft met de Maagdenhuisbezetting en alles wat er de afgelopen maanden is gebeurd. Er bestaat een zekere mismatch tussen vakbonden en lokale medezeggenschap: wat weten de landelijke vakbonden nu van facultair onderwijs en onderzoek?’
Heb je een alternatief?
‘Ik kan me voorstellen dat de Vrije Lijsten en andere groepen zich ontwikkelen tot facultaire en universitaire partijen. Op die manier zouden de ondernemingsraden op dezelfde manier worden gekozen als de studentenraden. Wat de UvA nodig heeft is een partijensysteem, zoals dat nu al bij tandheelkundefaculteit Acta bestaat. Daar deden de afgelopen week alleen lokale partijen mee. Die weten precies wat er op facultair niveau gebeurt. Maar je kunt ook aan UvA-brede partijen denken. Op de FNWI heeft ReThink UvA meegedaan en gelijk vier zetels gehaald. Ik kan me voorstellen dat die partij een UvA-brede partij wordt.’
De afgelopen maanden is er veel gepraat over een ander medezeggenschapsmodel. Dat zou kunnen door de bestaande medezeggenschap meer rechten te geven of door het invoeren van faculteitsraden en een centrale Universiteitsraad. Wat heeft je voorkeur?
‘Ik heb niet een speciale voorkeur voor een van beide lijnen. Bij de benoeming van collegeleden en decanen zou de academische gemeenschap eigenlijk meer invloed moeten hebben. Dat is allemaal niet makkelijk te regelen, want je hebt te maken met wettelijke kaders. En de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) is niet de beste wet die ik ken. Die wet moet veranderd worden en dat kost tijd, maar in de tussentijd moet je wel iets doen: namelijk de bestaande bevoegdheden van de medezeggenschap uitbreiden.’
Hoe dan?
‘Bevoegdheden en verantwoordelijkheden moeten zo laag mogelijk in de faculteit komen te liggen, namelijk bij de afdelingen. Daar moeten onderdeelcommissies aan gekoppeld worden met instemmings- en adviesbevoedheden. Ik noem bijvoorbeeld personeelsbeleid. Dat wordt bij de afdeling psychologie anders gevoerd dan bij de afdeling antropologie of politicologie. Dan is het ook beter om de medezeggenschapsbevoegdheden voor dat beleid per afdeling in te richten.’
Een facultaire ondernemingsraad hebben we dan niet meer nodig.
‘Dat zou kunnen ja, maar dat is wel precies waar veel medewerkers om vragen.’
Gaat er op die manier niet veel te veel medebestuurd worden?
‘Meer bevoegdheden betekent inderdaad ook meer verantwoordelijkheid voor de medezeggenschap. Dat is een stap voorwaarts naar besluitvorming die breder wordt gedragen en dat kan voorkomen dat we weer in een crisis belanden zoals de afgelopen maanden.’
De COR wordt getrapt gekozen. De helft van de zestien leden wordt afgevaardigd uit de nieuwe facultaire ondernemingsraden – één per raad. De andere helft wordt direct gekozen door de leden van de nieuwe ondernemingsraden. Dat zal waarschijnlijk begin juni gebeuren. In haar eerste vergadering – eind juni – zal de nieuwe COR een dagelijks bestuur kiezen. Vooralsnog heeft alleen Ingmar Visser zich nadrukkelijk kandidaat gesteld voor het voorzitterschap.
Als het aan hem ligt zal er de komende jaren veel veranderen aan de medezeggenschap, zegt ontwikkelingspsycholoog Ingmar Visser (1969), die zich eerder al nadrukkelijk presenteerde als kandidaat-voorzitter van de COR. De versterking van de medezeggenschap zal de komende jaren – ook door de beweging die de afgelopen maanden in gang is gezet – nadrukkelijker dan ooit op de agenda moeten staan, zegt hij. ‘Er moet fors gedecentraliseerd worden als het gaat om de medezeggenschap. Financiën en huisvesting moeten bij het CvB blijven liggen, maar de aansturing moet zoveel mogelijk komen te liggen op een zo laag mogelijk niveau in de faculteiten en afdelingen.'
De Vrije Lijsten hebben bijna een derde van het totaal aantal zetels gehaald. Hoe kan dat?
‘Ik denk dat dit zeker te maken heeft met de Maagdenhuisbezetting en alles wat er de afgelopen maanden is gebeurd. Er bestaat een zekere mismatch tussen vakbonden en lokale medezeggenschap: wat weten de landelijke vakbonden nu van facultair onderwijs en onderzoek?’
Heb je een alternatief?
‘Ik kan me voorstellen dat de Vrije Lijsten en andere groepen zich ontwikkelen tot facultaire en universitaire partijen. Op die manier zouden de ondernemingsraden op dezelfde manier worden gekozen als de studentenraden. Wat de UvA nodig heeft is een partijensysteem, zoals dat nu al bij tandheelkundefaculteit Acta bestaat. Daar deden de afgelopen week alleen lokale partijen mee. Die weten precies wat er op facultair niveau gebeurt. Maar je kunt ook aan UvA-brede partijen denken. Op de FNWI heeft ReThink UvA meegedaan en gelijk vier zetels gehaald. Ik kan me voorstellen dat die partij een UvA-brede partij wordt.’
De afgelopen maanden is er veel gepraat over een ander medezeggenschapsmodel. Dat zou kunnen door de bestaande medezeggenschap meer rechten te geven of door het invoeren van faculteitsraden en een centrale Universiteitsraad. Wat heeft je voorkeur?
‘Ik heb niet een speciale voorkeur voor een van beide lijnen. Bij de benoeming van collegeleden en decanen zou de academische gemeenschap eigenlijk meer invloed moeten hebben. Dat is allemaal niet makkelijk te regelen, want je hebt te maken met wettelijke kaders. En de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) is niet de beste wet die ik ken. Die wet moet veranderd worden en dat kost tijd, maar in de tussentijd moet je wel iets doen: namelijk de bestaande bevoegdheden van de medezeggenschap uitbreiden.’
Hoe dan?
‘Bevoegdheden en verantwoordelijkheden moeten zo laag mogelijk in de faculteit komen te liggen, namelijk bij de afdelingen. Daar moeten onderdeelcommissies aan gekoppeld worden met instemmings- en adviesbevoedheden. Ik noem bijvoorbeeld personeelsbeleid. Dat wordt bij de afdeling psychologie anders gevoerd dan bij de afdeling antropologie of politicologie. Dan is het ook beter om de medezeggenschapsbevoegdheden voor dat beleid per afdeling in te richten.’
Een facultaire ondernemingsraad hebben we dan niet meer nodig.
‘Dat zou kunnen ja, maar dat is wel precies waar veel medewerkers om vragen.’
Gaat er op die manier niet veel te veel medebestuurd worden?
‘Meer bevoegdheden betekent inderdaad ook meer verantwoordelijkheid voor de medezeggenschap. Dat is een stap voorwaarts naar besluitvorming die breder wordt gedragen en dat kan voorkomen dat we weer in een crisis belanden zoals de afgelopen maanden.’
De COR wordt getrapt gekozen. De helft van de zestien leden wordt afgevaardigd uit de nieuwe facultaire ondernemingsraden – één per raad. De andere helft wordt direct gekozen door de leden van de nieuwe ondernemingsraden. Dat zal waarschijnlijk begin juni gebeuren. In haar eerste vergadering – eind juni – zal de nieuwe COR een dagelijks bestuur kiezen. Vooralsnog heeft alleen Ingmar Visser zich nadrukkelijk kandidaat gesteld voor het voorzitterschap.
