Linda Duits waarschuwt voor een toenemende invloed van marketingafdelingen op de universitaire pers.
Het gebeurde geruisloos. Geen krant besteedde er aandacht aan. Link, het blad van de Haagse Hogeschool is verdwenen. De website blijft, maar het is onduidelijk wat daarop komt te staan. Wel is bekend dat de redactie het met de helft van de uren moet doen. Het is spijtig dat Link verdwijnt. Je hoeft geen communicatiewetenschapper zoals ik te zijn om te weten dat papier heel anders leest dan scherm. Folia Magazine pak je mee en blader je door. Op de website van Folia blader ik nooit: ik kom daar alleen als ik op Twitter een linkje aanklik.
Het is niet alleen jammer dat Link verdwijnt, het is ook eng. Laat ik daarvoor een uitstapje maken. Deze zomer reisde ik door Oezbekistan. Het was mijn eerste keer in echte dictatuur. Overal is politie en overal word je bekeken. Oezbekistan is een centraal gestuurde economie. De dictator beslist wat het volk nodig heeft. Er zijn vier types auto en alleen Daewoominibusjes. Die hebben allemaal dezelfde paarse strepen op de zijkant. Hierdoor moest ik steeds denken aan The Lego Movie: de dictator is als een kind dat met Lego speelt, en hier wat dezelfde bosjes plant en daar wat dezelfde huisjes neerzet. In Oezbekistan is er geen vrije pers. De onderdanen moeten alles fijn vinden wat de dictator voor hen bedenkt. Everything is dus altijd awesome, net als in het liedje van de Lego-film.
Controle over wat er gezegd en geschreven mag worden is eng. Het verdwijnen van Link heeft alles te maken met zulk toezicht. Het gebeurde niet omdat het blad niet werd gelezen. Het gebeurde omdat communicatie & marketing dat wilde. De directeur van die afdeling nam het besluit. Dat is vreemd: waarom valt zo’n beslissing onder haar bevoegdheden? De motivatie bestaat uit voorlichtersbla: het papieren blad zou te weinig ‘impact’ hebben en online kan je ‘mogelijkheden tot interactie creëren’. Ze wuift de suggestie weg dat Link misschien te lastig was: de hogeschool hecht waarde aan een kritische houding. Daar voegt ze wel aan toe: ‘We zijn op dit moment nog zoekende op welke wijze we dit kunnen stimuleren, faciliteren en vormgeven.’
Binnen de lijntjes kleuren
Afdelingen communicatie & marketing zijn een bedreiging voor de universitaire praktijk. Zij zijn gericht op het controleren van beeldvorming. Een kritische houding binnen de vorm die marketing goedkeurt, is niet kritisch denken, dat is binnen de lijntjes kleuren. Het is het tegenovergestelde van waar de universiteit voor staat. Het hooghouden van een imago staat ook het academische ideaal van waarheidsvinding in de weg. Elke voorlichter die zegt dat dat niet zo is, wil je iets wijsmaken. Marketing betekent altijd de werkelijkheid wat naar je hand zetten. Voorbeeld: in augustus komen de ranglijstjes voor universiteiten uit. Een paar plekjes omhoog in de Shanghai Ranking of de lijst van Times Higher Education zorgt voor juichende persberichten. Alle Nederlandse universiteiten zijn altijd winning. Casper Albers, UD aan de RUG, merkte op dat er niets gemeld wordt wanneer een universiteit een paar plaatsen daalt. Hij schreef:
Dáár zit het ironische gevaar van de communicatieafdeling: wat zij doet is schadelijk voor de beeldvorming over de wetenschap. Een universiteit waar communicatie de baas is, is niet langer een universiteit. Het is een Oezbekistan. Het lot van Link gaat ons allemaal aan. Ook Folia krijgt van communicatie het verwijt ‘te zuur’ te zijn. Universiteitsbladen waren ooit de luis in de pels van het bestuur. Die taak is inmiddels vermengd met vertier, zoals in deze Folia. Dat is prima, want met vermaak is niks mis. Het gaat wel mis als de universiteitsjournalist bij elke letter die hij typt de hete adem van de communicatieafdeling in zijn nek voelt: hoe zou dit vallen? Ik zie het liever andersom. Niets is beter voor het imago van het hoger onderwijs dan een scherpe, strenge universitaire pers.
Linda Duits is publicist gespecialiseerd in populaire cultuur en freelance docent aan de UvA en de Haagse Hogeschool.
Het gebeurde geruisloos. Geen krant besteedde er aandacht aan. Link, het blad van de Haagse Hogeschool is verdwenen. De website blijft, maar het is onduidelijk wat daarop komt te staan. Wel is bekend dat de redactie het met de helft van de uren moet doen. Het is spijtig dat Link verdwijnt. Je hoeft geen communicatiewetenschapper zoals ik te zijn om te weten dat papier heel anders leest dan scherm. Folia Magazine pak je mee en blader je door. Op de website van Folia blader ik nooit: ik kom daar alleen als ik op Twitter een linkje aanklik.
Het is niet alleen jammer dat Link verdwijnt, het is ook eng. Laat ik daarvoor een uitstapje maken. Deze zomer reisde ik door Oezbekistan. Het was mijn eerste keer in echte dictatuur. Overal is politie en overal word je bekeken. Oezbekistan is een centraal gestuurde economie. De dictator beslist wat het volk nodig heeft. Er zijn vier types auto en alleen Daewoominibusjes. Die hebben allemaal dezelfde paarse strepen op de zijkant. Hierdoor moest ik steeds denken aan The Lego Movie: de dictator is als een kind dat met Lego speelt, en hier wat dezelfde bosjes plant en daar wat dezelfde huisjes neerzet. In Oezbekistan is er geen vrije pers. De onderdanen moeten alles fijn vinden wat de dictator voor hen bedenkt. Everything is dus altijd awesome, net als in het liedje van de Lego-film.
Controle over wat er gezegd en geschreven mag worden is eng. Het verdwijnen van Link heeft alles te maken met zulk toezicht. Het gebeurde niet omdat het blad niet werd gelezen. Het gebeurde omdat communicatie & marketing dat wilde. De directeur van die afdeling nam het besluit. Dat is vreemd: waarom valt zo’n beslissing onder haar bevoegdheden? De motivatie bestaat uit voorlichtersbla: het papieren blad zou te weinig ‘impact’ hebben en online kan je ‘mogelijkheden tot interactie creëren’. Ze wuift de suggestie weg dat Link misschien te lastig was: de hogeschool hecht waarde aan een kritische houding. Daar voegt ze wel aan toe: ‘We zijn op dit moment nog zoekende op welke wijze we dit kunnen stimuleren, faciliteren en vormgeven.’
Binnen de lijntjes kleuren
Afdelingen communicatie & marketing zijn een bedreiging voor de universitaire praktijk. Zij zijn gericht op het controleren van beeldvorming. Een kritische houding binnen de vorm die marketing goedkeurt, is niet kritisch denken, dat is binnen de lijntjes kleuren. Het is het tegenovergestelde van waar de universiteit voor staat. Het hooghouden van een imago staat ook het academische ideaal van waarheidsvinding in de weg. Elke voorlichter die zegt dat dat niet zo is, wil je iets wijsmaken. Marketing betekent altijd de werkelijkheid wat naar je hand zetten. Voorbeeld: in augustus komen de ranglijstjes voor universiteiten uit. Een paar plekjes omhoog in de Shanghai Ranking of de lijst van Times Higher Education zorgt voor juichende persberichten. Alle Nederlandse universiteiten zijn altijd winning. Casper Albers, UD aan de RUG, merkte op dat er niets gemeld wordt wanneer een universiteit een paar plaatsen daalt. Hij schreef:
‘Het ‘pimpen’ van goede resultaten en het downplayen of wegmoffelen van slechte resultaten leidt tot publicatiebias en is een veelvoorkomende questionable research practice. De afgelopen jaren wordt er binnen GMW [Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, LD] keihard gewerkt om studenten en collega’s te wijzen op de risico’s en gevaren van twijfelachtige onderzoekspraktijken.’
Dáár zit het ironische gevaar van de communicatieafdeling: wat zij doet is schadelijk voor de beeldvorming over de wetenschap. Een universiteit waar communicatie de baas is, is niet langer een universiteit. Het is een Oezbekistan. Het lot van Link gaat ons allemaal aan. Ook Folia krijgt van communicatie het verwijt ‘te zuur’ te zijn. Universiteitsbladen waren ooit de luis in de pels van het bestuur. Die taak is inmiddels vermengd met vertier, zoals in deze Folia. Dat is prima, want met vermaak is niks mis. Het gaat wel mis als de universiteitsjournalist bij elke letter die hij typt de hete adem van de communicatieafdeling in zijn nek voelt: hoe zou dit vallen? Ik zie het liever andersom. Niets is beter voor het imago van het hoger onderwijs dan een scherpe, strenge universitaire pers.
Linda Duits is publicist gespecialiseerd in populaire cultuur en freelance docent aan de UvA en de Haagse Hogeschool.
